pomnik Tannenberg-Denkmal

Na miejsce pod budowę przyszłego pomnika wybrano teren znajdujący się pomiędzy: Królikowem, Sudwą i Olsztynkiem. Rozległa, otwarta przestrzeń (zajmująca ok. 40 mórg) na sztucznie usypanym wzgórzu, miała potęgować dodatkowo wrażenie monumentalizmu całego założenia architektonicznego.

Prace nad pomnikiem trwały w latach 1925-1927. Budową zajmowała się specjalna firma zatrudniająca ok. 200 robotników. Ogólne koszty całego przedsięwzięcia to 250 tys. ówczesnych marek. Na terenie wokół pomnika, usytuowane były niemieckie i rosyjskie groby. Według koncepcji projektu architektonicznego, na pustym wcześniej terenie pól uprawnych, planowano również budowę stadionu sportowego, usypanie alej wysadzanych drzewami, gdzie posadzono ok. 1500 dębów (w niemieckiej wizji wszechświata przyjmowano, iż teren wokół dębu to miejsce, gdzie zbierali się dawni Germanie, by czekać wschodu i móc oddać cześć słońcu. W czasach Trzeciej Rzeszy planowano zakładanie w miastach alei dębowych; miały się tam znajdować budowle o charakterze świeckim przeznaczone na uroczystości odprawiane dla uczczenia zwycięstw lub w zhołdzie bohaterom).

Budowla stanęła na planie równobocznego ośmiokąta zwieńczona w narożnikach ośmioma, masywnymi, 20-metrowymi wieżami o podstawie 9x9 m. Mur łączący poszczególne wieże o wysokości ok. 6 m, wykonany został z typowej dla wschodniopruskiego krajobrazu cegły. Wewnątrz obiektu na dziedzińcu znajdował się grób 20 nieznanych żołnierzy niemieckich, poległych podczas bitwy tannenberskiej w 1914 r.

W centrum stał drewniany, nagrobny krzyż (wys.12 m) z inskrypcją dotyczącą pamięci poległych. ”O ile krzyż stanowił centralne miejsce pamięci wewnątrz oktogonu pomnikowego, o tyle 55 wykuszy usytuowanych wzdłuż wewnętrznej części murów służyło jako miejsca wotywne, jako pomniki poszczególnych jednostek bojowych, biorących udział w bitwie”.

Wszystkie, osiem granitowych wież miało swoje określone przeznaczenie i wyposażenie. Wieża (1) wejściowa była przeznaczona dla straży. Honorową wartę pełnił tam batalion jednostki wojskowej z Ostródy. Według planów następna wieża (2) poświęcona została zwycięstwom Niemców podczas I wojny światowej (do ukończenia wieży nigdy nie doszło). Trzecia wieża-nazwana „wschodniopruską” stanowiła zbiór eksponatów dokumentujących wschodniopruski etap wojny. Kolejna (4) wieża nazwana „flagową” zawierała kopie sztandarów jednostek walczących w bitwie w 1914 r., symbole pułków niemieckich, pamiątki, insygnia wszystkich regimentów. Piątą wieżę poświęcono feldmarszałkowi Hindenburgowi. Po jego śmierci w roku 1935 wieżę przebudowano na grobowiec. Podczas uroczystej ceremonii pogrzebowej ciała Hindenburga i jego żony zostały umieszczone w sarkofagach w krypcie, do której wejścia strzegły dwa czterometrowe kamienne posągi żołnierzy zrealizowane pomiędzy 1935-1936 r. przez niemieckiego rzeźbiarza Paula Bronischa. Szósta wieża zwana „żołnierską” zawierała symboliczne motywy odnoszące się do prostego, żołnierskiego losu (bohaterskie bitwy, pożegnanie z rodzinnym domem, heroiczna śmierć w walce). Siódma była kaplicą poświęconą ku czci ofiar wojny, na poddaszu znajdowało się archiwum. Wieża ósma, zwana „generalską”, zawierała popiersia i życiorysy 15 głównodowodzących w bitwie pod Tannenbergiem.

1  2 

Tannenberg-Denkmal w budowie.

Budowa grobu Hindenburga.

Posągi żołnierzy zrealizowane przez P. Bronischa stojące przy wejściu do krypty Hindenburga.

Transport granitowych bloków użytych przy budowie mauzoleum.