|
ślady pamięci Włodzimierz Fiszer str.15 hollu bramy-ruch zwiedzających kierowany był znowóż przez policjanta-na podwyższony o 1 metr podest-na lewo, biegnący wzdłuż ścian ośmioboku. Od wewnętrznej strony ściany się przedstawiały jako kryte galerie-oddzielone od podwórza- kolumnadą słupów i tworzące dookoła ośmioboku 40 wgłębień-nisz, w których umieszczono tablice pamiątkowe poległych bohaterów Tannenbergu. Zrobiła na mnie wrażenie specjalnie jedna z nich-misternie wykonana: wypukło-tłoczona w metalu: przedstawiała ona leżącego na boku na ziemi żołnierza rosyjskiego w mundurze czasów carskich zasłaniającego się ręką-a nad nim-tratującego go-olbrzymiego konia, na którym pędził z zwycięsko uniesioną ku górze ręką, trzymającą miecz-żołnierz niemiecki ze śpiczastym hełmem na głowie. Wejścia do wysokich czworokątnych baszt były zamknięte. Każda z nich ma swoje ścisłe przeznaczenie. A więc baszta 1 znajdująca się w miejscu głównej bramy wejściowej posiada wewnątrz 3 piętra: pierwsze służy za mieszkanie inwalidy wojennego, któremu powierzony jest dozór nad pomnikiem; 2gie i 3cie piętro-przewidziane są jako pomieszczenia dla podrużującej i zatrzymującej się tu młodzieży (jako że Tannenberg jest tylko wioską) Widzi się tu więc, że urządzenie pomnika jest rozwiązane nie tylko monumentalnie i architektonicznie-pięknie, ale też bardzo celowo i praktycznie. Piętra między sobą są połączone schodami, któremi też można wygodnie się dostać na górny taras biegnący górą ścian wzdłuż całego ośmioboku-od baszty do baszty dookoła. Baszta 2-ga jest poświęcona wyłącznie pamięci v. Hindenburga. Pięter ta baszta nie posiada zaś przestrzeń wewnętrzna jest ograniczona od góry bardzo śpiczasto zakończonym sklepieniem u góry którego skonstruowana jest z mocnego kolorowego szkła-świetlnia w postaci stożka służąca do oświetlenia wnętrza. Ściany boczne których powierzchnia wykonana z mozaiki- zaopatrzone są w podłużne wysokie okna oszklone również szkłem kolorowem. Po prawej stronie umieszczony jest olbrzymi obraz Feldmarszałka. Trzecia baszta poświęcona jest pamięci pozostałych dowódców wielkiej wojny i zawiera różne ich insygnia, biusty umieszczone na kamiennych cokołach, mają zachowane (nieczytelne) ich uzbrojenia. Wyższe partie tej baszty przeznaczone (nieczytelne) (Sic!) str.16 W baszcie 4-tej zostały zgrupowane sztandary i odznaczenia pułków, które brały udział w bitwie pod Tannenbergiem. Wzdłuż ścian wewnątrz skonstruowana jest wąska rampa przy której w odpowiednich strzemionach umieszczane są sztandary, także wchodzący ogląda je z dołu. Ten sposób ich umieszczenia pozwala na łatwy dostęp do sztandarów i korzystanie z nich w czasie wszelkich uroczystości (praktyczność niemiecka!!). Rampa wzdłuż ścian wewnętrznych wznosi się ku górze i prowadzi na górny taras baszty, z którego roztacza się obszerny widok na okolicę. Po środku górnego tarasu przewidziane jest umieszczenie bronzowej panoramy, która ma utrwalić i uwiecznić poglądowo główny przebieg bitwy niemiecko-rosyjskiej pod Tannenbergiem. Baszta 5-ta-wyjściowa jest skonstruowana i urządzona jak 1 sza. Baszta 6 znajdująca się naprzeciw wieży Hindenburga poświęcona jest czci wojska niemieckiego ściślej mówiąc uczestników wojny światowej t. zw. ”Feldgrauen”. Pięter nie posiada jak i baszta 4; ku górze wzdłuż ścian prowadzi również rampa. Na masywnem oporęczowaniu rampy w specjalnie urządzonych fryzach umieszczony jest szereg obrazów z życia. „Feldgrauen” t. j. Kombatantów niemieckich z czasów wojny światowej. Wieża 7 ma przeznaczona jest na zobrazowanie wzajemnego związku Tannenbergu z Prusami Wschodniemi. Wieża 8-ma , ukształtowana jak 2-ga przeznaczona jest na przedstawienie historycznego rozwoju państwa niemieckiego. Całość budowli przedstawia się imponująco- i monumentalnie. Głównym celem architektów było jednak stworzenie pomnika nie tylko wielkiego, lecz i wiecznego-to też materjału użyto do budowli- najszlachetniejszego-zaczynając od schodów, wykończonych z granitu i kończąc na cegłach klinkierowych i drzwiach wewnętrznych wykonanych z brązu. Mnie jednak oglądającemu cała konstrukcję przedewszystkiem z inżynierskiego punktu widzenia nasunął się inny konkretny i niewątpliwie przewidziany cel-mianowicie-strategiczny. Na wypadek wojny bowiem pomnik jest pierwszorzędną fortecą. Jak już powiedziałem weszliśmy na rampę pod arkady, zawierające nisze z tablicami pamiątkowemi; minąwszy basztę 4-tą i 3-tą zbliżamy się do baszty Hindenburga. Tu znowuż policjant; po chwili zwraca się i do mnie coś energicznie tłumacząc-pojmuję, ze należy się ustawić w dwójki; chwytam więc jakiegoś starszego pana-gdyż innej pary nie było czasu szukać. W pobliżu, zaś policjant był jakoś wyjątkowo zdenerwowany;-z moją „parą” zbliżam się do drzwi baszty, szeroko otwartych, obok których (Sic!) str.17 wyprostowani w sztywnym bezruchu-stoją na warcie honorowej dwaj żołnierze Reichswehry-w pełnym rynsztunku, z karabinami najeżonymi charakterystycznemi niemieckiemi bagnetami i z ciężkimi masywnymi hełmami stalowymi na głowach. Panuje niezwykłe skupienie i grobowa cisza dookoła. Zrównawszy się z strażą honorową,-jakby na rozkaz nieboszczyka-Hindenburga-unoszą się automatycznie ku górze w powitalnym geście hitlerowskim-ręce przechodzących ludzi. Unoszę rękę również..... jest to chwila niezwykle emocjonująca,-zapomniawszy o wszystkiem dookoła wchłaniam oczyma wnętrze honorowej baszty-i na niewielkim wzniesieniu pośrodku umieszczona -o srebrno-złotych kolorach trumna Hindenburga; tonie ona dosłownie w kwiatach i wstęgach o barwach cesarskich Niemiec i hitlerowskich swastykach a na trumnie spoczywa błyszczący hełm niemiecki połyskującym złotym szpicem. Myślałem sobie ?. Przed oczyma mojemi w trumnie- leżą śmiertelne szczątki jednego z największych i najbardziej uwielbianych mężów stanu Niemiec, szczątki tego którego życie było najlepszym symbolem ducha i tradycji i kultury niemieckiej i jej wojowniczego animuszu. Tu spoczywał ten, którego wielkość stawiana jest przez Niemców na równi z genjuszem uczonego Kopernika(którego Niemcy jednak uważają za swego rodaka)- i z wielkością myśliciela-Kanta. Wraz z innymi wychodzę przez główną bramę z „ehrenhofu” na „vorhof”, opuszczając wnętrze „Pomnika Narodowego”. Nad brama główną zauważam napis: „Deutsche seid einig” (Niemcy jesteście jednością). Zatrzymuję się w oddali raz jeszcze, by ogarnąć wzrokiem architektoniczną całość pomnika. Przedstawia się ona istotnie monumentalnie i zupełnie słusznie powiadają Niemcy, że „die architektonische Wirkung des Gesamtdenkmals ist gewaltig. Das Bauweren macht einen packenden Eindruck , wurdig des gewaltigen Gescheheus bei Tannenberg in den letzten August tagen des Jahres 1914”. Co w tłumaczeniu oznacza: „architektoniczne oddziaływanie pomnika na widza-jest potężne, wrażenie jest imponujące i porywające- (Sic!) |
|
|||
| |||||
