cmentarz w Sudawie

Cmentarz Ofiar Faszyzmu w Sudwie

Wieś Sudwa położona jest w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek.

W 1914 roku w okolicach Sudwy, stoczono walki pomiędzy wojskami niemieckimi a rosyjskimi, które w niemieckiej historiografii nazwano „bitwą pod Tannenbergiem”. Poległych w starciu żołnierzy pochowano w zbiorowych mogiłach na niewielkich, okolicznych cmentarzach.

W celu uczczenia spektakularnego zwycięstwa nad Rosjanami, w latach 1924-1927 Niemcy wybudowali Pomnik Chwały Rzeszy, znany również jako mauzoleum Hindenburga-monumentalny Tannenberg-Denkmal. W roku 1939 w ramach planowanej rocznicy związanej z historią powstania pomnika, nieopodal, w miejscowości Królikowo, wybudowano obozowisko przewidziane dla zaproszonych gości. Wybuch wojny przekreślił wszystkie dotychczasowe plany. Drewniane baraki zasiedlono jeńcami wojennymi. W ten sposób powstał obóz Stalag IB Hohenstein, jeden z większych na terenie Prus Wschodnich i największy w Europie Wschodniej.

Na powierzchni 35 ha znajdowało się ponad 120 baraków. Więźniami byli Polacy, Francuzi, Rosjanie, Włosi, Belgowie, Serbowie. Wszystkie grupy narodowościowe były od siebie izolowane. Szacuje się, że podczas wojny przebywało w nim 650 tysięcy jeńców. W wyniku wyczerpania, głodu, chorób, złego traktowania ok. 60 tys. z nich zmarło w obozie. Ich ciała grzebano na cmentarzu w Sudwie. Pochowano tam zwłoki 55 tysięcy jeńców w ponad 500 mogiłach.

Pamięć zmarłych uczczono w formie pomnika według projektu Ryszarda Wachowskiego.

Na terenie cmentarza znajduje się tablica z informacją:

„Na tym cmentarzu od września do 1939 do stycznia 1945 pogrzebano zwłoki ok 55000 jeńców polskich, radzieckich, francuskich, belgijskich i włoskich-ofiar obozu jenieckiego w Królikowie pod Olsztynkiem /Stalag I-B Hohenstein/. Po wojnie zwłoki jeńców francuskich i belgijskich przewieziono do rodzinnych krajów. Natomiast zwłoki jeńców włoskich ekshumowano na cmentarz włoski w Warszawie".

Cmentarz Ofiar Faszyzmu w Sudwie, fragment, fot. z 2013 r.

Tablica pamiątkowa cmentarza w Sudwie, fot. z 2013 r.

Pomnik według projektu Ryszarda Wachowskiego, fot. z 2013 r.